باور غلط: سبک یادگیری مشخص برای هر فرد

باور غلط: هر فرد یک سبک یادگیری مشخص و ثابت دارد که باید آن را پیدا کند!

یکی از باورهای بسیار متداول در مورد یادگیری، که متاسفانه در نظام‌های آموزشی هم جا افتاده است، اعتقاد به سبک‌های یادگیری است. در حدود 90% دانشجویان فکر می‌کنند که روش‌ خاصی برای یادگیری دارند. بسیاری از معلمین و اساتید نیز این باور را دارند.

در صورتیکه نتیجه تحقیقات انجام شده در این زمینه نشان می‌‌دهد که سبک‌های یادگیری واقعاً وجود ندارند!

در ادامه نکاتی در مورد چرایی و چگونگی غلط بودن این باور را از قول خانم دکتر تسیا مارشک (Tesia Marshik)، استاد روانشناسی دانشگاه وینکانسین لاکراس و محقق در زمینه روانشناسی آموزش می‌بینیم.

یکی از متداولترین سبک‌های ‌یادگیری، تفکیک سبک‌ها به دیداری، شنیداری و تکنیکی (یا عملی) است. برخی از ما معتقدیم با شنیدن، بهتر مطالب را یاد می گیریم، برخی با دیدن و برخی با انجام عملی. این باور غلط است. در واقع یک اشتباه بسیار متداول است. درست است که افراد ترجیحات متفاوتی دارند، اما این ترجیحات لزوماً باعث تقویت یادگیری نمی‌شوند. نتایج تست‌ها و تحقیقات بسیار گسترده روی افرادی که فکر می کردند دیداری یا شنیداری هستند، نشان می‌دهد که در یادگیری با سبک‌های مختلف (دیدن و شنیدن) تفاوتی در یادگیری آنها مشاهده نمی‌شود.

اما دلیل اشتباه بودن این باور رایج و قدیمی چیست؟

1. عدم استفاده از یک حس خاص در یادگیری مفاهیم

اغلب مطالبی که قرار است در کلاسهای درس آنها را یاد بگیریم، از نوع مفاهیم (concept) هستند و یادگیری آنها وابسته به یک حس خاص نیست. اگر قرار بود اطلاعاتی را مانند تعداد پنجره‌های یک اتاق یا رنگ یک لباس، حفظ کنیم، ترجیحات یا حافظه دیداری یا شنیداری مؤثر بود. اما معمولاً در یادگیری با چنین موضوعاتی سر و کار نداریم. ما اطلاعات را بر اساس مفهوم آنها در ذهن خود ذخیره می‌کنیم، و این محدود به یک حس خاص نمی شود.

آزمایش صفحه شطرنج

تحقیق جالبی در این مورد انجام شده است. صفحه شطرنج را در وضعیت معنی داری از مهره ها به بازیگران حرفه ای و مبتدی برای چند ثانیه نشان دادند. سپس از آنها خواسته شده که وضعیت صفحه را به خاطر بسپارند. نتیجه این بود که بازیگران حرفه ای نسبت به بازیگران مبتدی، خیلی بهتر وضعیت مهره ها را حفظ کرده بودند. نه به این دلیل که حافظه دیداری بهتری داشتند، بلکه به این دلیل که مفهوم آن را متوجه شده بودند. بازیگران حرفه ای می توانستند آن وضعیت را با تجربه های خود تطبیق دهند. در تست بعدی وضعیت کاملاً تصادفی از مهره های شطرنج را به هر دو دسته، (بازیگران حرفه ای و مبتدی) نشان دادند. این بار تفاوتی در بین دو گروه مشاهده نشد!

2. ارتباط روش یادگیری با موضوع

بهترین روش برای یادگیری یا آموزش به موضوع بحث بستگی دارد. مثلاً برای آموزش انواع شکل پرنده ها، بهترین روش برای همه و بدون توجه به روش یادگیری آنها (دیداری، شنیداری) نشان دادن شکل آنهاست. در صورتیکه برای شناخت صدای پرنده ها، باید صداها را شنید یا برای شناخت بوی گل ها، باید بوی آنها را استشمام کرد.

3. یادگیری از طریق چند حس

یادگیری یا آموزش بسیاری از مطالب از طریق به کارگیری ترکیبی از چند حس ممکن است. مثلاً یادگیری فوتبال یا موسیقی، هم با انجام عملی تمرین ها، هم با دیدن و یا حتی شنیدن اتفاق می‌افتد. و این موضوع برای همه صادق است.

ویدیو (11 دقیقه اول ویدیوی learning styles & the importance of critical self reflection-Tesia Maeshik)

ویدیوی کامل “Learning styles & the importance of critical self- reflection”  را در لینک زیر ببینید:

Learning styles & the importance of critical self-reflection | Tesia Marshik | TEDxUWLaCrosse